19 september 2009

De controverse van Kunst

Kunst blijft altijd een controversieel onderwerp. Wat is kunst en wat kan als gewone rommel beschouwd worden. Eerlijk gezegd kan ik die vraag ook niet beantwoorden en ik hoef er ook helemaal geen antwoord op te gaan geven. Kunst is voor iedereen anders. Wat voor mij kunst is kan voor jou de grootste rommel zijn en andersom. Al geloof ik niet dat ik iets snel rommel zal vinden, als een voorwerp of voorstelling een bepaalde mate van bezieling heeft dan wil ik het al als kunst aanmerken. Maar dat geldt niet voor iedereen. Dat is al eeuwen een feit en zal de komende eeuwen (vermits de mensheid niet ten ondergaat in 2012 natuurlijk) geheel niet veranderen.

De laatste tijd zijn hier weer hele goede voorbeelden van te vinden. De controverse rond de persoon van Geert Wilders bijvoorbeeld. Die kunstenaar die opgepakt werd omdat hij een pop aan een boom had opgehangen met een foto van Wilders op de borst geprikt. Dat die foto doorboort was door een groot mes was volgens de autoriteiten niets meer dan een aankondiging van een aanslag. Zelfs toen de kunstenaar riep dat het om een maatschappij-kritisch werk ging ging de veroordeling door. Laat ik het verder ook maar niet hebben over het oppakken van de cartoonist Gregorius Nekschot omdat hij zogenaamd beledigende teksten had verspreid. Dat hij best harde grappen maakt geef ik ook toe, maar de hetze die nu aan het ontstaan is lijkt een voedingsbodem tegen kunst te worden.

Overal zien de huidige en toekomstige leiders van dit land spoken. Voor je het goed en wel doorhebt wordt je van je bed gelicht en beschuldigd van opruiing. Het meest recente voorbeeld hiervan is de directeur van Today's Art 2009. Hij werd vorige week van zijn bed gelicht omdat er nogal heftige posters in de binnenstad van Den Haag waren opgehangen. Posters waarin prominente gebouwen in Den Haag kapotgeschoten en brandend afgebeeld waren om het hoofdonderwerp van het festival te onderstrepen. Wat is een mooier beeld om "conflict" af te beelden dan een brandende stad. Persoonlijk vind ik het hele prachtige posters (hier te vinden) en is het waarlijk zwaar overtrokken om iemand van opruiing te beschuldigen wanneer hij/zij deze verspreid. Dan snap je duidelijk niets meer van de wereld waarin je leeft.

Jammer genoeg is het niet het enige voorbeeld. Het Tilburgse Incubate heeft ook een berg gezeik aan het hoofd gekregen omdat de kunstenaar Hermann Nitsch uitgenodigd is en daar een Aktion gaat uitvoeren. Het komt erop neer dat hij een dood beest aan kruizen gaat nagelen, flink met bloed en ingewanden gaat rondstrooien en wat ongekleedde mensen laat opdraven. Dit alles om de waanzin van de christelijke religie uit te beelden en aan de kaak te stellen. Je zou verwachten dat de christelijke organisaties op de achterste benen zouden staan, maar juist die houden zich gewoon op de vlakte. Het zal ze misschien wel kunnen schelen, maar zij willen geen ruchtbaarheid geven aan deze zaak.

Het protest is juist gekomen uit een heel andere hoek, namelijk die van de dierenactivisten. Zij hebben aangifte gedaan tegen Incubate en met name Hermann Nitsch omdat hij van plan is een dood dier, bloed en ingewanden te gebruiken voor zijn kunst. En hun argumenten hiervoor... ze vinden het belachelijk dat een dier opgeofferd wordt voor kunst, want dan is dat dier voor niets gestorven. Dat het dier voor vleesconsumptie gebruikt zou worden is ook erg, zeggen ze maar dat heeft nog een functie. Heeft kunst dan opeens geen functie meer? Bij EenVandaag hebben ze hun oordeel al klaar en geven ze ook een inzicht in de bekrompenheid van sommige Tilburgse politici die als gebeten honden op de protesten van de dierenactivisten afgekomen zijn.

Ik denk dat er in dit laatste geval iets heel anders aan de hand is. Dit is voor dierenactivisten juist een makkelijke prooi. Hiermee krijgen ze in één keer heel veel aandacht voor hun zaak terwijl ze eigenlijk tegen een verkeerde boom staan te blaffen. Bij de vleesindustrie zal je ze niet zien, die lobby is veel te sterk voor ze. Tegen de groot-industriëlen durven ze geen hand op te heffen in angst gelijk een langdurig proces aan de broek te hebben. Derhalve richten ze hun pijlen maar op makkelijke prooien zoals het Incubate-festival en het ergste is nog dat ze de politiek ook meekrijgen in deze onzin. Maar echte misstanden aanpakken, zoals de overproductie van voedsel, daar durven ze de handen niet aan te branden. Dat is veel te moeilijk voor ze. Ter informatie: wist je dat éénderde van het geproduceerde voedsel ongebruikt de vuilhopen op verdwijnt omdat het een beetje krom is of een vlekje bevat. Überhaupt al volslagen belachelijk zonder dat iemand hier tegen protesteert, maar dat is een ander verhaal.

Gelukkig zijn er ook nog zenders die het verhaal brengen zoals het is. Nitsch maakt schokkende kunst en je kan het lelijk vinden of niet. Ik had dit eerlijk werkelijk niet verwacht van RTL4, maar ze hebben een heel netjes nieuwsitem neergezet over de controverse rond Nitsch zijn performance in Tilburg. Geen veroordeling, gewoon een opsomming van feiten. Wat je er van vind moet je zelf maar weten en als je er meer van wil zien moet je gewoon gaan kijken. Precies zoals de media in mijn ogen hoort te werken, objectief en zonder waarde-oordeel.

18 september 2009

Shockeren op het internet

Op een willekeurige doordeweekse dag sta ik te wachten op Amsterdam Sloterdijk tot mijn bus eindelijk gaat vertrekken. Zoals gewoonlijk gebeurt er weinig en ben ik niet de enige die verveeld staat te wachten op de dingen die komen gaan. Ik kijk rustig rond, observeer de mensen die om mij heen verzameld staan en zie opeens een man die mijn aandacht trekt.

Niet dat hij letterlijk mijn aandacht zoekt, maar door zijn bewegingen en gedragingen kan ik niet anders dan hem omzichtig aan te staren. Hij viel mij op doordat hij nogal expressief met zijn arm stond te zwaaien. Alsof hij wilde zeggen dat hij het absoluut niet gedaan had en dezelfde gezichtsuitdrukking erbij trok. Dit deed hij enkele keren achterheen, zwaaide vervolgens met zijn andere arm en voor ik het goed en wel door had hing zijn tong uit zijn mond. Hij stak letterlijk zijn tong uit zijn mond om deze gedurende vijf seconden te laten hangen en als een Maori rond te kijken.

Hierna herhaalde hij nogmaals zijn hele ritueel van ontkennende bewegingen, gezichtsuitdrukkingen en hard zwaaien naar niemand in het bijzonder. Even dacht ik erover om de man te filmen, al waren er twee problemen die dit idee in de war schopte. Ten eerste heb ik helemaal geen camera om films mee te maken. Daarbij vind ik het nogal getuigen van zeer slechte smaak om iemand op zijn uiterlijkheden te veroordelen en zelfs te filmen. Het filmpje zou toch op het internet verschijnen ter vermaak van een ieder en mijzelf. Met één blik in de ogen van de man kreeg ik al inzicht in het probleem van de man. Het werd mij duidelijk dat de goede man last heeft van een zeer expressieve vorm van Gilles de la Tourette. Weer een reden om geen films van de man te maken. Het hebben van deze stoornis is al erg genoeg en ik voelde een bepaalde mate van trots dat hij toch de buitenwereld tegemoet treed.

Maar nu heb ik nog steeds geen filmpje om te laten zien. Beeldmateriaal om een ieder mee te plezier of juist te shockeren. Daarom heb ik vandaag voor het laatste gekozen, een filmpje om mee te shockeren. Nu weet ik dat het volgende filmpje absoluut als schokkend ervaren zal worden. Zelfs ik heb het niet afgezien en ik kan werkelijk heel veel hebben, maar blijkbaar heb zelf ik mijn grenzen (gelukkig maar) Geheel ter informatie, ik heb het filmpje bekeken tot het moment dat iemand een beitel op zijn vinger zet om deze vervolgens af te hakken. Nu weet je ook een beetje wat je te wachten staat, want ik maak geen grapje dat het schokkende beelden bevat. Misschien is het volgende daarom een beetje overbodig, maar ik vind een waarschuwing wel op z'n plaats. Het volgende filmpje bevat bloed, open wonden en meer van dat soort dingen. Dat het totaal niet veilig voor op het werk is lijkt mij nogal logisch.

Bij deze ben je gewaarschuwd! Persoonlijk kijk ik het filmpje niet meer, maar omdat ik het tijd vind om weer iets te delen met de mensheid zet ik het neer. Ik maak er verder ook niet te veel woorden meer aan vuil, hier is Het Meest Schokkende Filmpje Ooit Gezien. De titel is overigens niet door mij verzonnen, maar de beelden zeggen genoeg. Veel plezier ermee of juist niet. Ik denk dat je uiteindelijk gewild had dat je niet zo nieuwsgierig was. Weet je dat ook weer.

Diertjes in je schoen

Vandaag heb ik een goede manier gevonden om in één keer wakker te worden. Nu ben ik meestal al wakker voordat ik goed en wel mijn ogen opengedaan heb en vandaag was het niet veel anders. Daardoor kon ik vanochtend vroeg rustig mijn ontbijt op te peuzelen en te genieten van mijn vers-gezette koffie, zoals ik ook altijd doe. Het nieuws zeurde weer door over de algemene beschouwingen en andere zaken die gebeurt leken te zijn in de wereld. Ik lette er niet al te veel op, vandaag was het nieuws niet meer dan wat achtergrond-gereutel. Het nieuws bracht mij in een staat van lethargie en het idee dat ik verder wilde slapen. De geestdodendheid van de Nederlandse politiek was weer bewezen!

Gelukkig wisten de verantwoordelijkheden van de dag mij op andere gedachten te brengen. Niet dat ik daardoor de wereld wakkerder tegemoet zou treden, maar tijd om verder te slapen was er gewoon niet. Ik pakte mijn schoenen om de tocht naar buiten te gaan ondernemen en ontdekte een grijs-bruin ding in mijn linkerschoen. Ik dacht dat het een takje of pluisje was dat op nog onverklaarbare wijze in mijn schoen was terecht gekomen en wilde het pakken. Op het laatste moment bedacht ik mij en koos voor de gemakkelijkste oplossing door het eruit te schudden. Ik had helemaal geen zin om een of ander dingetje in mijn hand te houden om deze in de prullenbak te moeten werpen. Het kon best wel even op de grond liggen tot ik weer thuis was. Dat dacht ik tenminste...

Ik draaide de schoen om en schudde een beetje. Het ding viel eruit en in plaats doodleuk op de grond te vallen veerde het omhoog. Niet dat het weer omhoog sprong, maar het viel op de grond en veerde een klein stukje omhoog. Opeens zag ik dat het een spin was. Waarschijnlijk een huisspin maar ik kreeg niet de kans hem goed te bekijken. Het was een verrassend groot diertje voor een spin die los door mijn huis loopt. Het lichaampje was met gemak een centimeter groot en met de pootjes erbij kwam het zeker tot twee, tweeënhalve centimeter. Een fraai exemplaar!

Ondanks ik geen angst voor spinnen heb schrok ik flink toen het beestje uit mijn schoen viel. Vandaar dat het ook een ideale manier is om een slaperig hoofd in één keer helder te krijgen. Heel even ging de gedachte om de spin te pakken in mij op en was mijn hand al begonnen naar de grond te reiken. Maar binnen een seconde aarzelde ik toch de spin daadwerkelijk op te pakken. Het was toch een wilde spin die hier door mijn huis wandelde en ik had alleen ervaring met meer gedomesticeerde spinnen. Ik had geen idee hoe het spinnebeest zou reageren als ik opeens mijn hand over hem zou sluiten. Misschien voelde hij zich wel in het nauw gedreven en zette hij zijn tandjes in mijn vel. Niet een gedachte die prettig is in de vroege ochtend.

Ik keek nog een keertje naar beneden waar de spin tussen mijn voeten zat en zag hem hard wegrennen onder mijn bank. Geheel wakker geworden van de ervaring trok ik mijn schoenen aan en zette mij aan de taak van die ochtend. Later op de dag heb ik nog onder de bank gekeken of ik het mooie beestje kon vinden, maar hij was verdwenen. Eigenlijk best wel jammer, ik had graag nog een foto van het diertje gemaakt. Zo vaak zie ik namelijk niet flink uit de kluiten gewassen huisspinnen in mijn huis, maar helaas alleen stof en wat rommel vond ik terug op de plaats waar de spin gezetten had. De spin was gevlogen.