En toch zijn er genoeg bezwaren te vinden waarom het onvoorwaardelijk basisinkomen er nooit zal komen. Ik heb het dan niet over de praktische bezwaren die de tegenstanders van het basisinkomen altijd opwerpen, zoals de angst dat mensen helemaal niet meer gaan werken als ze genoeg geld krijgen om van te leven. Het merendeel van de mensen kan namelijk helemaal niet stilzitten. Ze vinden het juist prettig om nuttig bezig te zijn, hun leven invulling te geven door dingen te doen. Mensen zullen altijd blijven werken, alleen zal het werk gaan veranderen. Er zullen andere werkzaamheden gedaan worden, mensen zullen alleen stoppen met werkzaamheden die zij helemaal niet leuk vinden. Of zelf maar nuttig zijn. Ook het bezwaar dat de economie een basisinkomen niet kan betalen kan, mijns inziens, naar het rijk der fabelen verwezen worden. Er is namelijk genoeg geld om iedereen van een zeer riant salaris te voorzien, dat het geld volledig oneerlijk over de wereld verdeeld is zal ook geen eye-opener zijn. Nu pleit ik ook niet om geld af te pakken van de superrijken of wat dan ook, laat ze die zooi lekker houden als ze het zo graag willen hebben.
Feit is wel dat het belastingstelsel zal moeten veranderen, eerlijker worden. Belastingontduiking via een belastingparadijs (als Nederland is), zoals de superrijken nu tot mogelijkheid hebben zal volledig moeten verdwijnen. Iedereen zal zijn belasting moeten betalen naar ratio en inkomen, alleen dan is het mogelijk om een systeem als het onvoorwaardelijk basisinkomen serieus uit te proberen.
Maar laat dat nu net het eerste heikele punt zijn waar de maatschappij over struikelt als we het basisinkomen willen invoeren. De superrijken willen helemaal geen belasting betalen. Ze parkeren niet voor niets al hun inkomsten in landen waar ze geen belasting hoeven te betalen over hun winsten, inkomsten en het geld dat ze bij elkaar geharkt hebben. Het enige wat ze willen is nog rijker worden over de ruggen van iedereen die minderbedeeld is en niet de mogelijkheid heeft om dezelfde trucs uit te halen om nog rijker te worden. Ze steken ook heel veel geld in politieke lobby's om te zorgen dat degene die democratisch gekozen worden door het volk geen plannen ontwikkelen om hun belastingparadijzen op te heffen. Of zelfs maar te stoppen met het rondpompen van geld om zodoende nog meer geld te kunnen opstrijken. De superrijken maken juist handig gebruik van het democratische stelsel waarin wij leven door de bestuurders als marionetten te laten doen wat zij willen dat ze doen.
Dat de superrijken ook alle multinationals, bedrijven als Coca-Cola, McDonalds, Unilever, Shell en noem maar op, in handen hebben schiet ook niet echt op voor het invoeren van het basisinkomen. Je kan namelijk op je vingers natellen dat de eerste bedrijven die over de kop gaan door de invoering van het basisinkomen de multinationals zijn. Waarom zou je werken voor een gigantisch groot bedrijf, waar je voor een schijntje stomvervelend werk moet doen en ook nog een hoge werkdruk hebt, als je lekker thuis je eigen plan kan trekken? Bij de invoering van een basisinkomen zal het merendeel van de mensen die in deze fabrieken werkt ontslag nemen en gaan doen wat ze zelf willen gaan doen. Productie zal veel kleinschaliger gaan plaatsvinden, veel lokaler worden ingericht en mensen zullen zich ook meer gaan specialiseren op wat ze echt leuk vinden, minder op wat ze opgedragen wordt om te doen. En dat vinden de superrijken met hun multinationals helemaal niet zo leuk. Sterker nog, dat vinden ze totaal niet grappig. Als niemand meer voor ze wil werken en zorgen dat hun producten geproduceerd worden, kunnen ze ook geen winst maken en dat geld naar belastingparadijzen sluizen om nog rijker te worden. Ook hier zal er veel geld in de lobby om het basisinkomen in de kiem te smoren gestoken worden. Hun winst is alles en de macht die ze daarmee behalen willen ze tenslotte graag behouden.
Dan de regeringen zelf. Er is niets gevaarlijker dan een bevolking die doet wat ze zelf willen. Mensen die genoeg geld hebben om hun eigen leven in te delen zijn niet vatbaar voor de regelmakers. Dat soort mensen trekt zich minder aan van de regels die van hoger hand opgelegd worden en zal daarmee een potentieel gevaar kunnen opleveren voor de mensen die (democratisch gekozen) de macht hebben. Geen idee of dit echt zo is, maar het is wel de manier waarop regeringen en vooral de mensen die achter de regeringen staan denken. Het ordehandhavingsapparaat wil geen bevolking hebben die voor zichzelf denkt, omdat mensen die nadenken niet luisteren naar de voorgeschreven regels. Toch zal dit niet een argument zijn dat welke regering dan ook gebruikt om tegen het basisinkomen te stemmen, maar ergens diep in het achterhoofd zal het wel meespelen.
Aan de andere kant willen mensen ook helemaal niet zelf nadenken en vinden ze het juist wel prettig als iemand ze de regels voorschrijft, regels waar ze zich aan kunnen en moeten houden, dus dat de bevolking opeens voor zichzelf gaat denken zal ook niet zo'n vaart lopen. Alleen zal er een dusdanig anders voorgegeven maatschappij gaan ontstaan als er een onvoorwaardelijk basisinkomen ingevoerd gaat worden, dat er wel meer mensen zelf gaan nadenken over wat ze eigen willen en wie ze de wet mag voorschrijven. Misschien zal er meer individualisme ontstaan en misschien zullen mensen veel meer samen gaan werken om iets te bereiken, maar dat ze daarmee geen van hogerhand opgelegde regels nodig hebben is wel duidelijk. En ergens maakt dat regeringen en politiek an sich, in de huidige vorm ook onnodig, wat in de ogen van de machthebbers een onwenselijke ontwikkeling is.
Met een onvoorwaardelijk basisinkomen zal de maatschappij dusdanig veranderen dat de maatschappij gerust enkele jaren volledig tot stilstand komt, misschien zelf volledig ontwricht raakt. Het is nogal een verandering, van een maatschappij waarbij de focus ligt op arbeid, productie en zoveel mogelijk geld verdienen, naar eentje waarbij je kan doen wat je wilt en er geld genoeg is om van te leven. Die verandering is iets wat ook een struikelblok vormt tegen het basisinkomen. Het verleden heeft al geleerd dat een maatschappij heel slecht tegen veranderingen kan, dat mensen liever bij het oude blijven, hoe slecht het eigenlijk ook voor ze is. Ze blijven liever hangen in het bekende, het vertrouwde dan werken aan een maatschappij waarbij iedereen gelukkig kan worden en eindelijk de dromen kan waarmaken ze ze altijd hebben. Mensen blijven liever dromen van hoe het zou kunnen zijn, dan daadwerkelijk zorgen dat die dromen werkelijkheid worden. En daarmee is het onvoorwaardelijk basisinkomen een hele mooie droom, iets wat we graag willen nastreven, maar altijd een utopie zal blijven die nooit gaat plaatsvinden. Ik blijf anderzijds wel hopen dat het ooit gebeurt, maar verwacht dat we steeds verder zullen afglijden naar een ondemocratische maatschappij waarbij het geld de macht heeft en arbeid wordt afgedwongen door de mensen die het geld in handen hebben. Tenslotte is slavernij ook nooit echt afgeschaft en is het zelfs nog springlevend.
Disclaimer: Ik ben geen econoom, noch geschoold in politieke zaken. Dit stuk is tot stand gekomen op basis van mijn eigen ideeën over de maatschappij en hoe deze vormgegeven wordt door de visie op arbeid, geld en verdeling van macht. Ideeën die ik gevormd heb door het lezen van boeken, volgen van studies en werkzaam geweest te zijn in de verzekeringswereld. Ik pretendeer dus ook niet de wijsheid in pacht te hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten