27 oktober 2013

De veranderende Nederlander

Terwijl de storm van de eeuw over ons land begint te razen, denken we even na over de tweedeling die ontstaan is. De maatschappij is verscheurt, verdeelt en staat als twee kampen rechtlijnig tegenover elkaar. Het zwarte pieten-vraagstuk raakt ons allen, zelfs de mensen (zoals ik) die helemaal geen Sinterklaas vieren en het hele feest net zo lief in de prullenbak zien verdwijnen. Zelfs zij voelen zich geroepen om een kant te kiezen, een barricade om achter te gaan staan. Er is geen mogelijkheid om er niets van te vinden, dat is onmogelijk. Iedereen heeft een mening over zwarte piet. Je bent voor of tegen. Er is geen middenweg meer. Het is veranderen of vasthouden aan de wijze zoals we het altijd gedaan hebben.

En laat daar het precies om draaien. Het gaat niet om discriminatie, bewust willen kwetsen van minderheden of mensen met een andere huidskleur. In tegendeel juist, dat is nooit de intentie van de gemiddelde Nederlander geweest. Vanuit de discussie rond de islam werd het ook duidelijk. Ook daar valt het op dat je bijna gedwongen wordt om een kant te kiezen. Of je bent voor of je bent tegen. Er is geen middenweg, de voor- en tegenstanders duwen je vanzelf een barricade op waarachter je kan gaan verschuilen. Je moet wel, de maatschappij vraagt het aan je en de maatschappij, dat ben jij. Zelfs als je er niet aan mee wil doen, doe je toch mee. Je ontkomt er niet aan en vanzelf heb je er een mening over. Maar waar heb je precies een mening over? En nog belangrijker: Waarom verdelen dit soort vraagstukken de maatschappij is dusdanige mate?

Van oudsher staat de Nederlander bekend als een open volk, voor rede vatbaar en vooral uitermate tolerant naar andere gebruiken en gebruiken. De Nederlander was een persoon die alles bekeek, maar nergens over oordeelde. De nuchtere persoon die staat te kijken hoe de hele wereld zwelgt in drank, religie, hedonisme en alles wat de wereldse Goden verbied. Het maakte de Nederlander niet zoveel uit wat iemand geloof en gebruiken waren, zolang er geld te verdienen was stond de Nederlander daar. We waren een tolerant volk, dat was het beeld dat de rest van de wereld van de Nederlander had. En hoe anders is dat beeld geworden. Van tolerant en open, naar xenofobisch en uitermate conservatief. De Nederlander gaat van een warm, openhartig volk naar een groep die iedereen in wij-zij verdeeld. De openheid is verdwenen, de maatschappij is een vijver van eilanden. De Nederlander staat op het hoofdeiland te wijzen naar de andere eilandjes in de maatschappij te wijzen wat zij allemaal fout doen. Zij doen het fout en wij zijn de goede. Zij, alles draait om zij. Eigenlijk zijn we terug in de verzuilde maatschappij van de jaren vijftig, de naoorlogse jaren toen we onszelf onderverdeelde in geloof en overtuigingen. Een juk dat we over de jaren afgeworpen hadden om onszelf te hullen in de schijn van openheid en tolerantie.

Nu de december-maanden naderen en de zwarte piet-discussie weer in alle hevigheid losgebarsten is laat de Nederlander zijn ware gezicht zien. De Nederlander is bang. Het is een angsthaas, bang voor elk idee van verandering. De islam is een bedreiging voor de Nederlander, omdat het een nieuwe cultuur in de maatschappij brengt. Invloeden die de Nederlander niet kent en niet wil kennen. De Nederlander heeft de filosofie "Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg" en dit strookt niet met het idee van religie. Een religie voor de Nederlander is sober, gevuld met duidelijk dogma's en gebruiken en op een totalitaire manier rechtlijnig. Dat de islam dit beeld ook bevat kan er bij de Nederlander niet in. Zij zien alleen de exotisch gebruiken, de rare moskeeën, de mensen die het uitdragen en de boosheid in de landen waar de islam de belangrijkste religie is. De Nederlander ziet dingen die zij niet aanvaarden. De Nederlander ziet namelijk veranderingen. Gebruiken die de wereld van de Nederlander op de kop kunnen zetten en waar ze (denk ik) dan last van hebben. Wat we vooral zien is een Nederlander die als de dood voor veranderingen is. Een ultra-conservatieve dwaas die liever vasthoudt aan het benauwend verleden dan kijkt hoeveel lucht de toekomst kan geven.

"Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg!" klinkt overal door in de Nederlandse maatschappij en toch strijden de Nederlanders keihard en verbeten voor het behoud van zwarte piet. Wat je ook van zwarte piet vind en aan welke kant van de barricaden je ook staat. Met deze discussie is het masker van de Nederlander afgevallen. Deze strijd om een fictief figuur heeft eens en voor altijd de Nederlander laten zien als een volk dat bang is voor veranderingen. Liever vasthouden aan een oubollige traditie waar blanke mensen zich volsmeren met schoenenpoets om te lijken op zwarte mensen. Uitleg waarom de Nederlander dit doet is er eigenlijk niet of beter gezegd, verder dan "zo doen we dat altijd en zo hoort het" komen ze niet. Er is niet echt een uitleg waarom we Sinterklaas vieren en waarom zwarte piet perse zwart moet zijn. Dat is ook niet nodig, tradities zijn er nu eenmaal en een logische verklaring hebben ze (in mijn ogen) nooit. Het is gewoon een feest waarbij de kinderen voorop staan en ze cadeau's krijgen. Gewoon een simpel kinderfeest en alles draait om de kinderen. Daarom mag je het ook niet veranderen vind de Nederlander. Zij herinneren het zich zo, Sinterklaas met een lange witte baard, mijter op het hoofd en zwarte piet verkleed als Moorse handelaar en een gezicht volgesmeerd met donkere schmink. Het hoort zo, zou de Nederlander zeggen.

En waag het niet iets te willen veranderen. De Nederlander veranderd niet. Die laat alles gebeuren. De regering kan het hele zorgstelsel afbreken, sociale ongelijkheid kweken tussen arm en rijk, de zorg omvormen naar een betaalfabriek waarbij je niets meer krijgt en meer betaald. Het maakt de Nederlander allemaal niet uit. De keuzes van de regering, de zogenaamde bezuinigingen die gedaan worden, zijn voor de Nederlander helemaal niet belangrijk. Het heeft geen directe invloed op het leven van de Nederlander. Bezuinigd de regering een paar honderd miljard op de zorg en onderwijs, voor de Nederlander veranderd er niets in het dagelijks leven. Er kunnen nog steeds boodschappen gedaan worden en zolang je niet in het ziekenhuis terecht komt of in het onderwijs werkt is er niets aan de hand. Er veranderd niets en dat vind de Nederlander prettig, maar hoe anders is het met de islam of de discussie rond zwarte piet. Dat is een wezenlijke verandering. Islamisten veranderen het straatbeeld met hun aanwezigheid, zoals moskeeën opeens een heel ander religieus geluid laten zien en de roep om zwarte piet te veranderen komt aan het beeld van de gelukkig jeugd van de Nederlander. Dat mag niet, dat kan niet en de Nederlander zal alles eraan doen om de verandering tegen te gaan. Zelfs als de Nederlander hiervoor het eigen beeld van vredelievend, tolerant volk te moeten wijzigen. Dat hebben ze gewoon ervoor over, de Nederlander veranderd niet. Punt uit!

Geen opmerkingen: