Alleen wegen die voordelen niet op tegen de nadelen, zeg maar de service die de Nederlandse spoorwegen biedt. Er zijn weinig bedrijven minder begaan met hun klanten dan de aanbieders van openbaar vervoer. Hierin wil ik de Nederlandse spoorwegen echt geen uitzondering noemen, alle aanbieders van openbaar vervoer lijken lak te hebben aan de mensen die ze moeten vervoeren. Passagiers worden beschouwd als een vervelende ballast, een noodzakelijk kwaad dat zorgt voor de inkomsten om hun producten te laten rijden. Dat wij, passagiers, helemaal niet de klanten van de aanbieders van openbaar vervoer zijn laten we maar even in het midden. Als passagier ben je niet meer dan het product, hetgeen dat vervoert moet worden. De werkelijke klant is de overheid, degene die voorschrijft waar treinen en bussen moeten rijden en de vervoerders willen elkaar aftroeven door dit zo goedkoop mogelijk te doen. En daarmee is de afbraak van elke vorm van service en bereidwilligheid om de passagier tegemoet te komen verdwenen. Service kost geld en alles wat geld kost moet vermeden worden.
De Nederlandse Spoorwegen (NS) is hierin geen uitzondering en gezien zij de grootste aanbieder zijn op het spoor valt het erg op als de service drastisch aan de maat dreigt te raken. Dat circa 10% van alle treinen vertraging heeft is al jaren volstrekt normaal. Let wel, het gaat om vertragingen langer dan vijf minuten. Alles daaronder wordt als "normaal" gezien en op zich ben ik geen kniesoor die op elk minuutje zout wil leggen. Toch is het nogal vreemd dat een professioneel bedrijf het al jaren toestaat dat het geleverde product onder de maat is. Ik heb het nog niet eens over de zogenaamde "aangepaste dienstregelingen" als het weer opeens omslaat, het hard gaat regenen, een beetje sneeuw valt of opeens de herfst invalt. De wisselende weersomstandigheden zijn lastig voor het Nederlandse spoor. Daar kunnen de treinen niet tegen, kan het spoor niet tegen en de dienstregeling is er niet tegen opgewassen. Natuurlijk kan je hierin tegen inbrengen dat het Nederlandse spoor één van de drukste ter wereld is, maar de allerdrukste ter wereld (Japan) kan het ook. Critici brengen hier wel tegen in dat Japan een hele andere mentaliteit heeft dan wij, hier in Nederland en Europa en daar hebben ze ook gelijk in. Toch, als we het dichter naar huis willen brengen, doet Zwitserland het ook verrassend goed. Qua dienstregeling en vertragingen lijkt Zwitserland veel op Japan, maar dan met een minder rigide manier van werken. Dus gaan we ons afvragen wat er aan de hand is met onze eigen Nederlandse Spoorwegen. Waarom kunnen (of doen) zij het niet?
Het antwoord is simpel: geld. Het kost geld om op tijd te rijden, om een goed functionerende dienstregeling te hebben, om te zorgen dat het spoor op de juiste manier onderhouden wordt, om te zorgen voor goed materieel. Het is puur een kwestie van centen en de (vreemde) wens om winst te maken op een publieke service. Daardoor ontstaan er vreemde excessen en worden de passagiers niet meer dan een product (dat veel te mondig is en niet moet zeuren). Het is ook niet verbazend dat je dan krantenartikelen als "Bejaarde (89) uit de trein gezet" leest. Dat dit niet de eerste keer is verbaasd ook totaal niet en uiteraard beloofd de Nederlandse Spoorwegen (NS) beterschap en wordt de betrokken conducteur aangesproken, maar over een aantal maanden lezen we weer zo'n soortgelijk artikel. En laten we er rekening mee houden dat dit maar een fractie van de gebeurtenissen op het spoor is. Het merendeel haalt de media niet eens, omdat de mensen die het overkomt niet "bijzonder" genoeg zijn om een artikel aan te wijden.
Wat nu?
Het is duidelijk dat wij, passagiers, voor de Nederlandse spoorwegen (NS) een noodzakelijk kwaad zijn. We mogen blij zijn dat we mogen instappen in het product dat ze over de rails laten razen en vooral niet kritisch naar dat product kijken. Kritiek vinden ze maar vervelend bij de Nederlandse spoorwegen (NS), dat willen ze ook niet horen. Het is ook hun goed recht. De Nederlandse spoorwegen (NS) krijgt van de overheid geld om treinen over de rails in Nederland te laten rijden. Het is ook logisch dat de Nederlandse spoorwegen (NS) alleen kritiek van hun klant wil ontvangen en niet het product dat ze toevallig moeten vervoeren. Die zienswijze is helemaal niet zo vreemd, vanuit een kapitalistisch oogpunt gezien dan..
Wat dat betreft heeft de Nederlandse spoorwegen (NS) het maar makkelijk met de Nederlandse bevolking. Wij zijn een stel gedweeë schapen. We klagen wel, maar een echte actie ondernemen we niet. Het is net alsof we naar de bakker gaan en een beschimmeld brood kopen. We zeggen wel tegen de bakker dat het brood beschimmeld is, dat we het anders willen zien, maar de volgende dag kopen we het gewoon weer. "Je moet toch brood hebben" is dan het veelgehoorde antwoord. Op die manier zien we reizen met de trein, want je moet toch ergens heen. Iets waar ik het ook helemaal mee eens ben. Om ergens heen te gaan en je hebt geen zin om met de auto te gaan (of heb die mogelijkheid niet) ben je genoodzaakt in de trein te stappen. Toch hoef je niet mee te gaan in die megalomane visie van de Nederlandse spoorwegen (NS), waarbij jij als passagier helemaal aan de onderkant van de ladder staat. Als product hoor je daar ook te staan in de ogen van de Nederlandse spoorwegen (NS) en als je dat graag wilt is het ook je eigen keuze.
Ik heb gekozen voor individueel protest. Zoals ik niet naar de bakker ga om beschimmeld brood te kopen (als hij het kwijt wil, wil ik het wel gratis meenemen) wil ik ook niet betalen voor treinreizen die ver onder de maatstaven van alle redelijkheid zijn. Als de Nederlandse spoorwegen (NS) mij, als passagier niet serieus neemt en mij behandeld als de rommel die zich in treinprullenbakken opstapelt weiger ik te betalen voor de reizen die ik maak. En nu hoor ik gelijk mensen roepen dat je niet zomaar kan zwart-rijden, dat je dan boetes krijgt en allerlei andere ellende. Ook wijzen ze naar het artikel van de bejaarde vrouw die zonder pardon uit de trein wordt gezet, omdat ze vergat in te checken met haar OV-chipkaart. Ik zal ook de laatste zijn om die zaken tegen te spreken. Daar moet je inderdaad rekening mee houden, maar zoals bij elk protest loop je tegen weerstand op. Je moet het gewoon zien als weerstand tegen het protest en ook zijn hier oplossingen voor. Ik begrijp namelijk best dat niet iedereen bereid is om in de trein te gaan zitten, zonder kaartje en bij controle gaat roepen dat je "weigert te betalen, omdat de service ondermaats is". Dat hoeft ook helemaal niet. Je kan ook in stilte protesteren of gewoon gaan zwart-rijden, omdat je geen zin hebt om dat megalomane bedrijf van de Nederlandse spoorwegen (NS) van geld te voorzien.
Zwart rijden bij de Nederlandse spoorwegen
Als frequente treinreiziger kan je redelijk goed patronen ontdekken in wanneer conducteurs hun ronde door de trein doen. Zoals eerder gezegd gaat het bij de Nederlandse spoorwegen (NS) puur om zoveel mogelijk geld verdienen, het zogenaamde winst maken en personeel kost veel geld. Hierdoor zitten er minder conducteurs op de treinen en wordt er veel minder gecontroleerd in de treinen. Er zijn ook duidelijke trajecten aan te wijzen waar niet (meer) gecontroleerd wordt of zeer sporadisch. In principe kan je praktisch elk traject binnen de Randstad hiertoe beschouwen, behalve de treinen van en naar Schiphol. Als je perse gecontroleerd wil worden zou ik een trein van of naar Schiphol nemen, want er is volgens mij niets leuker dan toeristen nodeloos geld afhandig maken omdat ze niets begrijpen van ons openbaar vervoer. Alle andere trajecten binnen de Randstad zijn praktisch controlevrij.
Toch zijn er nog genoeg mogelijkheden waarop je gecontroleerd kan worden. Om te beginnen in sprinters, de treinen die op elk station dat ze tegenkomen stoppen. Vroeger waren dit de stoptreinen, maar sindsdien het bij de Nederlandse spoorwegen (NS) nog alleen om de winst draait is de naam naar sprinter veranderd. Klinkt waarschijnlijk spannender en je wordt in een sprinter praktisch altijd gecontroleerd. Het maakt niet uit naar welk rot-gat die sprinter rijdt, er komt vanzelf een conducteur langs om naar je plaatsbewijs te vragen. Het is ook simpel om te zeggen dat wanneer je zwart gaat reizen en geen zin in gezeur met de conducteur hebt, je de sprinters vermijdt. Intercity's zijn wat dat betreft een stuk veiliger qua zwart rijden. Hier zie je de conducteur alleen hard langslopen om van de ene deur naar de andere te gaan (andere redenen zijn natuurlijk ook mogelijk) en niet direct om te kijken of iedereen wel een geldig plaatsbewijs heeft.
Reizen in de spits is ook goed aan te raden. In de spits zitten de treinen dusdanig vol dat controle voor een conducteur praktisch onmogelijk is, dus je moet wel bereid zijn om in overvolle treinen te stappen. Iets waarmee de Nederlandse spoorwegen (NS) ook gewoon een dikke middelvinger naar de reiziger laat zien, want er lijkt totaal geen bereidheid om hier iets aan te doen. Op zich zou een langere trein in de spits al wonderen doen, maar over de loop der jaren lijken de treinen alleen maar korter geworden te zijn. En hierdoor is de trein dusdanig vol dat de normale kaartcontrole een dagtaak is geworden voor de conducteur. Al moet hier wel een uitzondering gemaakt worden voor het Schiphol-traject, want daar wordt ook veelvuldig gecontroleerd in de spits.
En als je toch gecontroleerd wordt en het blijkt dat je aan het zwart-rijden bent, blijf dan altijd vriendelijk. Een conducteur is ook maar iemand die aan het werk is, niet iemand die als hobby heeft te kijken of mensen wel betalen om in de trein te zitten. Vriendelijkheid brengt de mens heel ver, misschien wel overal maar daar wil ik niet op in gaan. Het heeft in ieder geval geen zin om tegen een conducteur te gaan schelden, omdat hij/zij het werk doet waarvoor ze betaald worden. Leg uit waarom je zwart-rijdt of verzin een smoes over je OV-chipkaart. Er zijn genoeg problemen met de OV-chipkaart dat je een conducteur makkelijk kan overtuigen dat het niet aan jou ligt dat je niet ingecheckt bent. Of vertel gewoon eerlijk dat je de prijs die de Nederlandse spoorwegen (NS) vraagt voor hun aangeboden product belachelijk vind en niet bereid bent die te betalen. Hou er dan wel rekening mee dat je uit de trein gezet kan worden, maar dan blijft bovenaan staan dat je naar eer en geweten gehandeld hebt. Dat je niet meer meedoet aan dat belachelijke winst moeten maken op een publieke service en een statement maakt tegen de verschrikkelijke marktwerking die de grote corporaties graag in de maatschappij zien. Maar hoe je het ook doet, eerlijk toegeven of rondrijden met smoezen waarom je zonder te betalen in de trein zit, weet dat je het doet uit verzet. Tegen de slechte service die de Nederlandse spoorwegen (NS) geeft, tegen de prijzen die je voor treinkaartjes betaald, tegen de OV-chipkaart die we door de strot geduwd hebben gekregen, tegen de overheid die liever naar bedrijven luistert dan de burger, tegen de martkwerking op publieke sectoren. Je bent gewoon tegen en openbaar vervoer hoort gratis te zijn, net als gezondheidszorg en onderwijs! Je bent in opstand gekomen en rijdt zwart!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten