Writers Unlimited - een impressie van een zaterdagavond

"Gefeliciteerd! U heeft twee kaartjes gewonnen voor de zaterdagavond van Winternachten - writers unlimited"

Een beetje verbaasd lees ik deze zin in mijn mailbox. Ik heb iets gewonnen. Heb ik ergens aan meegedaan dan? Ik kan het mij niet meer herinneren. In de mail zit een link naar de prijsvraag waarin ik aan meegedaan heb. Ik klik erop en inderdaad, daar staat mijn naam en het goede antwoord. Opeens zie ik ook waarom ik hieraan meedeed. Milo Manara komt praten over dingen, vooral mode en films en dingen. Nu vind ik de strips van meneer Manara nogal saai, vooral omdat ik niet van erotische strips hou, maar zijn tekenstijl vind ik prachtig. Hij tekent de vrouw zoals ze hoort te zijn, mooi, soms breekbaar, sexy en vol kracht. En ik ben benieuwd naar de man achter de strips en tekeningen. Ook zal Theo van den Boogaard een acte de precense geven, wat volgens mij ook best leuk is. Niet dat ik wel fan van zijn strips en tekeningen ben, maar de keren dat ik de man eerder meegemaakt heb vond ik altijd leuk. Hij is in mijn ogen de vereenzelviging van de creatieve Nederlander, trots op wat hij doet maar stiekem het toch een beetje raar vinden dat mensen het leuk vinden. Ik voel mij een klein beetje verwant met meneer Van den Boogaard, al zal hij dat waarschijnlijk afdoen als onzinnigheid.

Ik heb dus kaartjes gewonnen. Twee stuks om precies te zijn, dat betekend dat ik iemand mee kan nemen. Dat is wel gezelliger, beter dan iemand dwingen iets van € 25,- te betalen omdat ik graag ergens heen wil en een gratis kaartje heb. Maar wie neem je dan mee? Ik durf best toe te geven dat ik niet veel vrienden heb, al ken ik wel heel veel mensen. Alleen ga ik geen mensen meenemen die ik toevallig heb. Ik wil wel dat dit kaartje goed besteed wordt, niet zomaar aan iemand die wel meewil en dan de rest van de avond zich gaat doodvervelen. Iemand die literatuurwetenschap studeert lijkt mij wel een persoon die deze avond kan waarderen. Het is tenslotte een avond met schrijvers die vertellen over hun ideeën over de wereld, literatuur en het volschrijven van boeken. Ik zal je verder niet vermoeien met mijn aanvankelijke vergissing waarin ik dacht dat ik helemaal niet zou kunnen en de kaartjes wilde weggeven aan haar. Iets met hebben van kinderen, gescheiden ouder en weekenden, maar uiteindelijk kwam het allemaal goed. Ik was een beetje in de bonen en had de weekenden door elkaar gehaald. De afspraak was gemaakt, we zouden er samen heengaan en plezier hebben van de woorden die uitgesproken gingen worden. Voorpret is tenslotte ook pret.

Zaterdagavond
"Ik zit in de achterste coupe" stuurt J. naar mijn whatsapp. Dat is makkelijk en scheelt zoeken in een trein die best lang is. Van voorpret gaan we naar echte pret, al is precies degene voor wie ik naar Writers Unlimited wilde gaan geschrapt. Milo Manara kan, vanwege familieomstandigheden, niet komen. Een uitermate vaag bericht, familieomstandigheden. Dat kan vanalles zijn, van overleden oma's tot doodgereden katten die nog met één zijden draadje proberen vast te houden aan hun negen levens. We zijn het eens, het is vaag. Ook weet ik even niet wat te doen op Writers Unlimited, maar dat mag de pret niet drukken. Het is een goed gevuld programma waar we binnenlopen, dus er zal altijd wel iets te doen zijn. Iets wat ook zeker waar was, er was meer dan genoeg te doen, maar we zijn er nog niet. In de trein zijn J. en ik het erover eens dat Conny Palmen een nogal vreselijk mens is. Haar doen, laten en onderwerpen die ze beschrijft staan mij totaal niet aan. J. heeft een soortgelijke mening over mevrouw Palmen. Vervelende is dat ze praktisch overal aanwezig is, maar we gaan onze best doen haar te vermijden.

In Den Haag op het Spui staat een of andere Klezmer-band vreselijke klanken uit te braken. De gezelligheid druipt eraf, je ziet de mensen bijna van blijdschap dansen. Ik vind het vooral griezelig, eng zelfs. De maakbare vrolijkheid. Ik ben ook blij dat we elders moeten zijn en er geen band vrolijk staat de doen voor de deur. Het is wel druk bij de deur, een cordon van mensen verspert onze weg. Maar als ik de deur voor J. openhoud en ze naar binnen wandelt verdwijnt de hele groep in het gebouw. Ze lossen op als inkt in water zou doen. Fascinerend gezicht, maar ik krijg niet lang de tijd om erover na te denken. Ze willen de kaartjes zien die ik gewonnen heb. Iets wat niet makkelijk was, mijn tas is chaotischer dan de handtas van de gemiddelde vrouw. Vooral doordat ik werkelijk alles bewaar wat ik op dit soort gelegenheden in mijn handen gedrukt krijg, maar ik vind de kaartjes nog redelijk snel. We zijn binnen!

Binnen
"Wat zullen we eerst doen? " vraag J. aan mij. Ik haal mijn schouders op, ben ook een beetje beduusd van de hoeveelheid mensen, activiteiten en dingen die er te zien zijn. J. oppert om naar "Koop mij!" te gaan, een tafelgesprek met Herman Koch, Anna Provoost en meneer Thomése over de marketing van het schrijversvak. Oftewel de vercommercialisering van de literatuur, wat een zeer boeiend onderwerp is en iets waar ik (als wannabee-schrijver) ook iets aan kan hebben. Iets wat laat stappen we de zaal binnen, een suppoost verzoekt ons om stilte en houdt de deur voor ons open. We nemen plaats op de eerste de beste vrije stoelen die we zien. Herman Koch krijgt het woord. Hij leest een stuk voor uit zijn nieuw-te-verschijnen boek. Nu heb ik nog nooit een letter van Herman Koch gelezen, dus ik ben benieuwd wat hij eigenlijk schrijft en waarom hij zo'n goed-verkopende schrijver is. Ik dacht zelf altijd vanwege zijn naam, hij is toch een soort van televisiebekendheid maar hij blijkt te kunnen schrijven. Het stuk dat hij voorleest heeft een hoog amusementsgehalte, al ben ik niet nieuwsgierig naar de boeken van meneer Koch geworden. Hij kan schrijven, maar ik raak er niet warm van. Wel heeft hij interessante dingen te vertellen over de commercialisering van de literatuur, van het schrijversvak. Ik steek wat dingen op over schrijven zelf en hoe je als schrijver ook gedwongen bent om je boek te verkopen. Jammer dat mevrouw Provoost het weet te duiden op een mannen-probleem, terwijl de algemene mening aan tafel juist was dat het huidige marketing-klimaat in de boekenwereld komt door mensen die alleen verstand van verkopen hebben. Kwaliteit telt niet meer, verkoopaantallen wel. Iets wat je niet alleen in de boekenwereld ziet, maar overal in de maatschappij. De creatieve sector loopt wat dat betreft mooi in de pas.

Als tussendoortje, nadat het tafelgesprek met de heren Koch, Thomése en mevrouw Provoost afgelopen is luisteren we naar Simone van Saarloos die een tirade houdt tegen de lichtgewicht minnaar. Midden in de lobby, tussen tafels en de bar staat ze op een zeepkist haar verhaal te doen. Ik heb geen idee waar ze het over heeft, haar (ontzettend) lelijke laarzen leiden mij af van alles wat ze verteld. Het bier smaakt ook niet, het blijkt ook heineken te zijn.

Op naar het volgende onderdeel. Aangezien de dingen die mij wel interessant lijken, namelijk Tom Layone leest voor uit Tom Layone of de film van Xiu Xiu allemaal pas om elf uur beginnen hebben we nog meer als een uur te vullen. J. lijkt het grappig om bij schrijvers aan te schuiven die de tekst van hun leven voordragen en verder toelichten. Ik zie dat Theo van den Boogaard daar op het programma staat, wat mij weer aanspreekt. We hobbelen de trap op, krijgen een stempeltje en zoeken een plaatsje op de kartonnen krukken die in foyer staan. De gespreksleiders zitten al op hun stoel, meneer van den Boogaard schuift niet veel later aan en we krijgen allemaal een a4-tje met de tekst. Een tekst uit Sjef van Oekel (uiteraard) van Wim T. Schippers is uitgekozen door meneer Van den Boogaard. Hij weet van een gewoon grappige tekst met een leuke spitsvondigheid iets heel diepzinnig te maken. Ik mag dat wel. Al is hij wel een beetje een vreemde eend in deze bijt. Hij is tenslotte illustrator, geen schrijver.

We blijven nog even bij de teksten van het leven. Theo van den Boogaard verdwijnt weer in de menigte en de volgende schrijver schuift aan. Internationaal gelauwerd schrijfster Aminatta Forna om precies te zijn, geheel toevallig iemand waar ik nog nooit van gehoord heb. Gelukkig is het een erg mooie vrouw, dus mocht het een saai verhaal worden heeft het oog toch nog iets. Maar we worden niet teleurgesteld. Mevrouw Forna weet passievol te vertellen over haar schrijversvak, waarom ze een fragment uit een boek van Gabriel García Márquez koos en meer dingen. Ze is iemand met passie voor het leven, haar vak en duidelijk niet tevreden wanneer ze niet precies weet hoe iets werkt. Ik zal (waarschijnlijk) nooit een boek van haar lezen, maar ik genoot van haar manier van vertellen.

Als meneer Thomése als volgende kandidaat voor de tekst van zijn leven wil aanschuiven knijpen wij hem er snel tussenuit. J. vind het een vervelende, vooral saaie man. Al kan hij wel goed voorlezen, schijnt. Ik geloof het wel, bij het tafelgesprek over vercommercialisering was hij ook niet het toonbeeld van boeiende gedachten. Op naar het volgende onderdeel, iets waar we geen van beide een idee hebben wat het zal opleveren. We zijn ook gedwongen om te gaan luisteren naar Conny Palmen die haar stempel op het idee van liefde, verrukking en zoetgevooisde woorden gaat leggen. Ze wordt hierbij vergezeld door Sabri Saad el Hamus en Fouad Laroui. De eerste is een mooie man, acteur en iemand van wie mevrouw Palmen best gecharmeerd is. Überhaupt zorgen beide heren dat mevrouw Palmen goed uit de verf komt. Het levert een leuk tafelgesprek over het verschil tussen versieren in de Arabische en Nederlandse wereld op. En over de glorie van Hollandse vrouwen. Alleen jammer dat het moet eindigen met een vreemde dans, vooral jammer voor meneer El Hamus dan. Hij wilde graag dit doen met het publiek en ik dans niet, al doet het hele publiek mee (sorry)

Door het dansen (bewegen was meer het woord) hebben we helaas de tekst van het leven van Anna Provoost gemist en staan we weer in de gang. Inmiddels is het elf uur geworden, de tijd dat de dingen die ik leuk vind gaan beginnen. Ik roep dat ik graag Tom Lanoye wil zien, waarna J. enthousiast vertelt over de keer dat zij hem zijn boek over zijn moeder zag voordragen. Ik zit zelf nog te denken waar ik hem van ken. Een boek heb ik nooit van hem gelezen, maar ik weet dat ik hem eerder gezien heb en hem een geweldige persoonlijkheid vond hebben. Op het podium wordt een lage tafel gezet, twee plastic stoelen ernaast en meneer Lanoye legt enkele boeken opengeslagen op tafel. Hij gaat een bloemlezing uit zijn oevere doen, korte stukjes uit vijf van zijn boeken. Over Tom Layone kan ik wel een heel blog gaan schrijven, maar ik vind dat je de man zelf moet gaan zien. Hij is een meester-verteller. Een boek in zijn hand, voorlezend en intussen het verhaal smakelijker maken door de personages een stem te geven. Hij leeft echt op het podium. Lopend over de tafel, als een veldheer op de tafel of zachtjes aan de rand gaan staan en zijn verhaal vertellen. De rode draad door zijn bloemlezing was seksualiteit, seks en toch ook een beetje de lulligheid van de man. Als een ware virtuoos leid hij ons door een jeugd vol masturbatie tot een volwassen leven waar ook niets koek of ei is. Het laatste stukje, precies het boek wat J. hem eerder heeft zien voordragen moeten we door mijn toedoen missen. Over twintig minuten gaat mijn laatste trein en daarna wordt het lastig thuiskomen.

Ik ben in ieder geval groot fan van Tom Layone geworden en hoop hem nog een keer in een avondvullend programma te mogen zien. In ieder geval zal ik van hem wel een boek gaan lezen. Op de terugweg praten J. en ik nog na over de glorie van de literatuur, het schrijversdom en wat we gezien hebben. En dat dit soort avonden voor herhaling vatbaar zijn, omdat het gewoon ontzettend leuk is. Ik wil hierbij nog toevoegen dat het net was alsof we naar een avond live-televisie aan het kijken waren. Pratende hoofden die onderwerpen aansneden die wél interessant waren, alleen jammer dat je ze niet meer kan terugkijken op uitzending gemist. Had je er toch bij moeten zijn, je hebt iets gemist.